آیا فرزند من به بازی کامپیوتری معتاد است؟ (+ پرسشنامه تشخیص اعتیاد)

سواد زندگی؛ تربیت فرزندان- این روزها با تعطیل شدن مدارس و در خانه ماندن کودکان و نوجوانان و نیز در دسترس بودن انواع گوشی‌های هوشمند و تبلت و نیز کنسول و پلی استیشن و ویدئوگیم‌ها بخش قابل توجهی از وقت بچه ها به بازی های کامپیوتری صرف می‌شود. دختر هشت ساله من تقریبا روزانه بین1 تا 2 ساعت به بازی‌های کامپیوتری با تبلت یا ویدئوگیم‌ مشغول است. دیگر بچه‌ها و نوجوانان نیز کمابیش به همین ترتیب درگیر این سرگرمی‌های جذاب، مهیج و پرطرفدار عصر فناوری‌اند.

 بسیاری از این بازی‌ها اما در پس ظاهر فریبنده خود پیامدهایی دارند که جزءِ آسیب‌های روانی و اجتماعی طبقه بندی می‌شوند. افسردگی، انزواطلبی، خشونت، پورنوگرافی، تمایلات نژادپرستانه، مصرف زدگی، سوءمصرف مواد مخدر، دارو و الکل و اعتیاد دیجیتالی، از جمله مهمترین این موارد هستند. پس ما به عنوان والدین حق دارین نگران میزان و نوع استفاده فرزندانمان از بازی‌های کامپیوتری و ویدئوگیم‌ها باشیم.

آیا نگرانی والدین بجاست؟

به گزارش روزنامه بريتانيايي دیلی میل، 94 درصد از والدين نگران محتواهاي بازي هاي ويدئويي مورد استفاده توسط فرزندان خود هستند و اين در حالي است كه كودكان به طور ميانگين در هفته 15 ساعت از زمان خود را صرف چنين بازي هايي مي كنند.

 طبق همين مقاله بيش از 60 درصد از بازي هاي ويدئويي مستلزم كار گروهي و تعامل با ساير بازيكنان هستند. مجموعه اين عوامل باعث شده است كه در مجموع 70 درصد از والدين به شدت نگران آموزش خشونت و همچنين تصاوير غير اخلاقي ويدئوگيم ها باشند.

طبق داده هاي به دست آمده از شركت امنيت رایانه ای مک‌آفی، نزديك به نيمي از والدين از محتواي بازي هاي ويدئويي فرزندان آگاهي كافي ندارند و به آنها اجازه مي دهند بازي هايي فراتر از رده سني مناسب خود داشته باشند.

 علاوه بر اين؛ به نظر مي رسد كه هر كودك روزانه به صورت ميانگين 2.13 ساعت در حال انجام بازي هاي ويدئويي است و 92 درصد والدين نيز با حداقل يك ساعت بازي طي روز به هيچ عنوان مخالفتي نداشته اند. در اين ميان 8 درصد تاييد كردند كه به كودكان خود اجازه 5 ساعت بازي روزانه را نيز داده اند.

آیا نگرانی والدین پایه و اساس علمی دارد؟

آيا نگراني ما والدین در مورد اين دسته از بازي‌هاي مدرن كه محبوبيت بالايي نيز بين فرزندانمان دارند، از پايه و اساس علمي برخوردار است؟

 بر اساس پژوهشي از دانشگاه ایالتی میشیگان، 62 درصد از كودكان طي بازي هاي کامپیوتری با ديگر كاربران تعامل مستقيم خواهند داشت و اين مسئله احتمال مواجهه آنها با محتواي نامناسب مانند درخواست به اشتراك گذاري اطلاعات شخصي حساس، مفاهيم خشونت آميز و يا غير اخلاقي را افزايش مي دهد.

محققان دانشگاه واشنگتن با توجه به يافته هاي اخير، موضوع را چنین توضيح مي دهند: امروزه بازي هاي کامپیوتری خصوصا ويدئوگيم‌ها تبديل به يكي از هيجان انگيزترين ابزار گذران اوقات فراغت براي رده سني كودكان، نوجوانان و چه بسا بزرگسالان شده اند. هرچند همه ويدئوگيم ها شامل محتواهاي مخرب و غير اخلاقي نيستند، اما كودكان زمان زيادي را صرف چنين بازي هايي مي كنند كه خود مي تواند منجر به اعتياد آنها شود.

اعتياد به بازي کامپیوتری چيست؟

واژه اعتیاد معمولاً براي اشاره به وابستگي فيزيولوژيكي به مواد مخدر یا الکل استفاده مي‌شود، اما امروزه اعتياد تعاريف وسيع‌تري يافته است. عادت‌های ناهنجار و اعتیادهای رفتاری مستقل از مواد شیمیایی تا همین سال‌های اخیر در طبقه‌بندی‌های رسمی به عنوان اعتیاد محسوب نمی‌شدند اما مدت کوتاهی است که اعتیادهایی مانند اعتیاد به اینترنت، اعتیاد به کار و اعتیاد به بازی‌های کامپیوتری رسماً به عنوان شکلی از اعتیاد طبقه‌بندی شده و مورد توجه قرار می‌گیرند.  بدين ترتيب شماري از كودكان یا بزرگسالان كه به نوعي درگير وابستگي شديد به بازي هاي کامپیوتری هستند، ممكن است دچار اعتياد باشند.

طبق نظرسنجی‌های صورت گرفته در آمریکا بر اساس "پرسشنامه تشخیص اعتیاد به گیم"، حدود 20 درصد از شركت كنندگان "معتاد به بازی‌های کامپیوتری (ويدئوگيم)" بوده‌اند. البته معضل "اعتیاد دیجیتال" چندان به محل زندگي، فرهنگ و نژاد افراد بستگی ندارد و در واقع "همه گيري" آن جهاني است.

به عنوان مثال بر اساس مطالعه اي مربوط به سال 2002 كه يافته هاي دقيق آن از طريق شبكه اجتماعي علمي ريسرچ گيت قابل دسترسي است، در اسپانيا نرخ اعتياد به ويدئوگيم حدود 10 درصد گزارش شده است. اين در حالي است كه كشورهاي آسياي شرقي، اروپا و آمريكا نيز با چنين بحراني دست و پنجه نرم مي كنند.

پیامدهای رفتاری اعتیاد به بازی کامپیوتری

آمار اعتیاد به بازی‌های کامپیوتری نشان می‌دهد که حدود 40 درصد از بازیکنان از بازی‌های آنلاین به عنوان راهی برای فرار از دنیای واقعی بهره می‌گیرند . فرار به عنوان مکانیسم مقابله یکی از مؤلفه های اصلی اعتیاد است، خواه فرد از طریق پناه بردن به مواد مخدر، قمار یا بازی‌های کامپیوتری فرار کند.

مطالعه دیگری که در آکادمی اطفال آمریکا انجام شد ، تأثیر بازی‌های کامپیوتری خشونت آمیز بر پرخاشگری در کودکان را بررسی کرد. آمار اعتیاد به بازی‌های کامپیوتری نشان می دهد؛ کودکانی که وقت زیادی را صرف بازی‌های کامپیوتری خشونت‎آمیز می‎کنند، تمایل بیشتری به رفتارهای پرخاشگرانه در زندگی روزمره خود نشان دادند. همین مطالعات نشان داد افراد دارای اعتیاد به بازی‌های کامپیوتری از جمله  پلیگیم، در مدرسه نمرات کمتری دارند و روابط شان با والدین خود نیز دشوار است. با کاهش زمان انجام بازی کامپیوتری، این کودکان کاهش سطح پرخاشگری، نمرات بهتر و بهبود روابط با  والدین را نشان دادند.

والدین چگونه اعتیاد به بازی کامپیوتری را تشخیص دهند؟

با استناد به پژوهشي از مركز ملي اطلاعات زيست فناوري آمريكا، بازي كردن توام با علائم آسیب‌شناسی بيش از آنچه كه والدين تصور مي كنند خطرناك خواهد بود و مي تواند منجر به ايجاد اختلال در روند عادي زندگي كودكان و نوجوانان شود. درست مانند آن كه ويدئوگيم ها كنترل تمام اعمال و تصميمات فرد را به دست بگيرند.

خوشبختانه محققان مرکز ملی اطلاعات زیست فناوری آمریکا با انجام پژوهشی پرسشنامه‎ای طراحی کردند که بر اساس آن می‌توان اعتیاد به بازی‌های کامپیوتری را تشخیص داد.

در اين روش تحليلي كه اطلاعات كامل آن توسط وبگاه خبري- علمي ساينس ديلي منتشر شده است، ازكودك و نوجوان خود (رده سني 8 الي 18 سال) ‌بخواهید به هر سوال پرسشنامه با يكي از سه گزينۀ "بله"، "خير" يا "گاهي اوقات" پاسخ دهند. در صورتي که بيش از 6 جواب فرزند شما به 11 سوال پرسشنامه، "بله" يا "گاهي اوقات" باشد، متاسفانه دچار اعتياد به بازی‌ کامپیوتری است.

پرسشنامه تشخیص اعتیاد به بازی‌ کامپیوتری

1. آيا در چند وقت اخير زمان زیادی را به فکر درباره بازی‌های کامپیوتری مورد علاقه خود، خريد بازی جديد، افزايش مهارت خود و يا برنامه ريزی برای ایجاد فرصت آزاد براي بازی، صرف كرده ايد؟

2. آيا برای تجربه دوبارۀ هيجان بازی‌های اول، نيازمند صرف زمان و هزينه بيشتری براي بازی‌های کامپیوتری نسبت به گذشته هستيد؟

3. آيا به تازگی براي كاهش اوقات بازی کامپیوتری خود یا جلوگیری از نکرار چند بارۀ یک بازی، تلاش ناموفق داشته‌اید؟ 

4. آيا زماني كه تصميم به كاهش ساعات بازی کامپیوتری خود مي‌گیرید، دچار استرس و بي قراري مي‌شويد؟

5. آيا از بازی کامپیوتری به عنوان روشي براي حل مشكلات و يا مقابله با احساسات بد استفاده مي‌كنيد؟

6. آيا تاكنون به خانواده و يا دوستان خود در مورد ساعاتي كه مشغول بازی کامپیوتری هستيد، دروغ گفته‌ايد؟

7. آيا تاكنون براي خريد بازی‌های کامپیوتری به خانواده خود فشار مالی آورده‌ايد؟

8. آيا شده كه براي انجام بازی‌ کامپیوتری، از مشاركت در امور خانه شانه خالي كرده باشيد؟

9. آيا انجام تكاليف مدرسه را به بهانه بازی کامپیوتری به تعويق انداخته‌ايد؟

10. آيا بازی کامپیوتری منجر به افت تحصيلي شما با توجه به نمرات آزمون هاي مدرسه شده است؟

11. آيا تا بحال برای خريد بيش از حد بازی‌ کامپیوتری، تقاضاي پول اضافه از والدين خود کرده‌اید؟

کانال تلگرامی سواد زندگی: savadzendegi@