"ذهن استراتژیست" چگونه ذهنی است؟

سواد زندگی؛ مدیریت کار و کسب؛ سیدمحمد حسینی* - اگر همه چیز مهم باشد، هیچ چیز مهم نیست. صفت استراتژیک به معنی تأثیرگذاری اساسی در نتایج کلیدی عملکرد است. تفکر استراتژیک نوعی مهارت ذهنی است که به شخص اجازه می‌دهد از بین هزاران متغیر، هوشمندانه متغیرهای استراتژیک را شناسایی کند و از بین ده‌ها گزینه، به تصمیم‌گیری استراتژیک بپردازد.
متغیرهای استراتژیک یعنی متغیرهایی که اگر روی آنها تمرکز کنیم، می‌توانیم تأثیر اساسی در نتایج کلیدی عملکرد بگذاریم. پس فراموش نکنید که تفکر محدودیتی ندارد اما تفکر استراتژیک، بی‌رحم است. ممکن است کار خوبی را به دلیل تاثیرگذار نبودن روی نتایج کلیدی، حذف کنیم.

نگاهی به مهم ترین نکات کتاب "ذهن استراتژیک": مهارت تفکر استراتژیک چه ویژگی‌هایی دارد؟

نویسنده کتاب "ذهن استراتژیست"، هدف این کتاب را آموزش تفکر استراتژیک به خوانندگان در سطوح فردی، سازمانی و ملی معرفی کرده است و ویژگی این کتاب همین است که بر پرسش های استراتژیک تمرکز داشته و به جای پاسخ های قطعی، با طرح پرسش های مناسب، ذهن خواننده را به تفکر استراتژیک عادت می دهد. ارائه مثالها و تجربیات واقع نیز به این مهم کمک کرده است.

این تفکر، دارای ویژگی هایی است که به صورت همزمان در ذهن کار می کنند:

1. دارای نگرش خلاق است
2. دارای نگرش سیستمی است
3. دارای نگرش انتقادی است
4. دارای رویکرد ترکیبی است؛ هم از داده‌های نرم(ایده‌ها و بینش‌ها، تمثیل‌ها) استفاده می‌کند و هم از داده‌های سخت(آمار و اطلاعات و تحقیقات)
5. دائم در جستجوی منافع استراتژیک است
6. تجربه‌گرا و نتیجه‌گراست. تجربه‌های کوچک می‌کند تا داده‌ها را بررسی کند.
7. خاصیتی غیرمتوازن دارد؛ مثلاً به جای پرداختن به همه مشتریان، روی مشتریان اصلی متمرکز می‌شود.

هدف گرایی

اهدف استراتژیک سازمان‌ها را متعهد به تمرکز می‌کند. این تمرکز باید تا دستیابی به هدف یا تعریف هدفی جدید حفظ شود و ستون نگهدارنده‌ی سازمان باشد. تمامی منابع سازمان را در راستای تحقق اهداف استراتژیک به کار می‌گیرد و انتخاب‌های سازمان را درباره‌ی حوزه‌ی فعالیت و شیوه‌ی دستیابی به موفقیت تحت تأثیر قرار می‌دهد. بنابراین، هدف‌گرایی، مانند صافی، انتخاب‌های سازمان را پالایش می‌کند و مانعی در برابر بی‌انضباطی، پراکندگی و واگرایی اهداف در طول زمان است.

جهت‌گیری‌های استراتژیک

1. شناسایی همه عوامل مطلوبیت‌زا برای مشتری
2. تفکیک عوامل آسان‌یاب از عوامل سخت‌یاب (انتخاب سخت‌یاب)
3. تفکیک عوامل مهم از عوامل غیرمهم
4. تفکیک عوامل موجود از عوامل ناموجود (کدام را در اختیار داریم؟)
5. تشخیص موجود یا ناموجود بودن عوامل برای رقبا
6. دسته‌بندی عوامل در چهار گروه و تصمیم‌گیری استراتژیک:
   • شایستگی استراتژیک (رقبا ندارند ما داریم)
   • الزام استراتژیک (رقبا دارند ما نداریم)
   • گلوگاه استراتژیک (رقبا دارند ما هم داریم)
   • پتانسیل استراتژیک (رقبا ندارند ما هم نداریم)
7. یکپارچه‌سازی تصمیم‌های استراتژیک

پنج عینک استراتژیک

عینک آبی : دیدن واقعیت‌ها و آینده محتمل

عینک قرمز : دیدن آینده‌های غیرمنتظره و خطرآفرین

عینک سبز: دیدن آینده‌های ممکن و ایجاد شدنی

عینک زرد : تعیین آینده مطلوب و مورد نظر

عینک بنفش: تحقق آینده‌ی مطلوب و مورد نظر

تحلیل ذی نفعان

ذی نفعان مثل: گروه‌های اجتماعی، مشتریان، کارکنان، نهادهای دولتی و تأمین‌کننده‌ها

• یک فهرست از ذی‌نفعان مختلف آماده کنید
• آنها را به تأثیرگذار بودن یا تأثیرپذیر بودن گروه‌بندی کنید
• این که چقدر قدرت اعمال نفوذ در عملکرد ما دارند را رتبه بندی کنید
• اینکه چقدر رغبت اعمال نفوذ در عملکرد ما دارند را رتبه‌بندی کنید
• ذی نفعان کلیدی لیست می‌شوند
• انتظارات و خواسته های ذی‌نفعان کلیدی را بررسی کنید

ماتریس بازار - قابلیت

______________________________
* سیدمحمد حسینی
تسهیلگر کتابخوانی 
مدرس رشد و تعالی
نویسنده کتاب‌های «قدرت مطالعه» و «صفرتاصد تندخوانی»
عضو شورای کتابخوانی شهرداری تهران و همراهی با بیش از ۲۶سازمان و ۱۲دانشگاه برای آموزش و تسهیل کتابخوانی
آموزش آنلاین به بیش از ۲۰هزار نفر فراگیر 
نویسنده و مدرس مدرسه کار و کسب عصر ایران
بنیانگذار سایت مرتا