«حکم زندگی» چیست؟ و چگونه از زندان آن خارج شویم؟!

«حکم زندگی» چیست؟ و چگونه از زندان آن خارج شویم؟!

به‌روزرسانی: آبان ۱۳۹۷
این حکم معمولاً در دوران کودکی، نوجوانی و حتی اوایل جوانی صادر می شود و تا آخر عمر ما را همراهی و "محدود" می کند؛ مثلاً ممکن است در 5 سالگی، اتفاقی برای ما رخ دهد و ما فکر کنیم که هیچ کس ما را دوست ندارد. در واقع ما به عنوان یک بچه 5 ساله این حکم کلی را درباره خودمان صادر کرده ایم که «کسی مرا دوست ندارد».

 سواد زندگی؛ جعفر محمدی - رفتارهای ما، دقیقاً تابعی از قضاوت ما نسبت به خودمان اند؛ مثلاً اگر درباره خودم این قضاوت را داشته باشم که من "خجالتی" هستم، در موقعیتی که افراد دیگر، ابراز وجود می کنند، سکوت می کنم.
قضاوت خودمان درباره خودمان، "حکم زندگی" نام دارد؛ در واقع حکم زندگی، حکمی است که درباره زندگی ما، توسط خود ما صادر شده است.

این حکم معمولاً در دوران کودکی، نوجوانی و حتی اوایل جوانی صادر می شود و تا آخر عمر ما را همراهی و "محدود" می کند؛ مثلاً ممکن است در 5 سالگی، اتفاقی برای ما رخ دهد و ما فکر کنیم که هیچ کس ما را دوست ندارد. در واقع ما به عنوان یک بچه 5 ساله که قدرت عقلانی زیادی هم ندارد این حکم کلی را درباره خودمان صادر کرده ایم که «کسی مرا دوست ندارد»؛ یا ممکن است به خاطر یک جمله که از مادر یا معلم مان شنیده ایم، فکر کنیم که بی نظم هستیم و درباره خود چنین حکم کنیم: « من یک شلخته هستم». این حکم، زندانی است که ما در 6 سالگی، 10 سالگی، و 40 سالگی و... در آن خواهیم ماند و همواره این حس در ما وجود خواهد داشت که کسی مرا دوست ندارد یا من شلخته ام.

برخی از حکم های زندگی که میلیاردها انسان را در زندان خودشان نگه داشته اند این ها هستند: من بی عرضه ام، من بی اراده ام، من پر خورم، من بی پناهم، من زشتم، من قربانی ام، من منزوی ام، تنبلم، من بدشانسم، کسی مرا درک نمی کند، من نمی توانم، من قادر به برقراری ارتباط با مردم نیستم، من محبوب نیستم و ... .

نکته اینجاست که ای بسا با این حکم ها، سازگاری هم بکنیم و خودمان را با آنها وفق دهیم مثلاً اگر  حکم مان "خجالتی بودن" است خود را در معرض رویدادهای اجتماعی قرار نمی دهیم یا بی نظمی مان را چنین توجیه می کنیم که نظم در بی نظمی است و من این طور راحتم و ... بدین ترتیب،در زندانی که آن حکم ساخته است به خوبی برای خودمان زندگی کنیم. در چنین وضعی، حداکثر کاری که می توانیم انجام دهیم، این است که اوضاع داخل زندان خود را بهبود ببخشیم ،مثلاً اگر داخل سلول مان، موکت داریم، آن را فرش کنیم و... نه این که از آن زندان خارج شویم.

با حکم زندگی چه کنیم؟
مهم ترین کار «شناخت حکم های زندگی» است. این حکم ها را بشناسید و «تمایز» دهید. اگر حکم های زندگی تان را شناسایی نکنید، تا آخر عمر در زندان حکم های زندگی خواهید ماند و تنها کاری که قادر به انجام آن خواهید بود، این است که در داخل زندان تان، زندگی بهتری داشته باشید.

ببینید چه چیزهایی شما را این گونه بار آورده است و شما تحت تاثیر چه پیش فرض هایی درباره خودتان هستید. آنها را کشف کنید و آگاه باشید که شما در واقع امر، آنگونه که احکام زندگی می گویند نیستید بلکه این ها، احکامی هستند که عمدتاً در دوران ناپختگی عقلی بدان رسیده اید و جاهلانه درباره خودتان، صادر کرده اید. به بیان بهتر، تمام دوران بلوغ و عقلانیت شما، تحت الشعاع حکم این است که در دوران خامی و بی تجربگی درباره خودتان صادر کرده اید و اینک، در هر سن و سالی که هستید، زندانی احکام کودکانه خودتانید.

خبر بد این که شما خودتان تصمیم گرفته اید این زندان را بسازید و خبر خوب نیز این است که شما خودتان تصمیم گرفته اید این زندان را بسازید.
حالا که دانستید این زندان را خودتان ساخته اید، پس بدان دسترسی دارید و می توانید نرده های زندان را بشکنید و از آن رها شوید.

پس همانگونه که به خود گفته اید مثلاً من خجالتی ام، با وقوف به منشأ این حکم، این بار حکم دهید که «من خجالتی نیستم» بلکه خجالتی بودن، صرفاً یک "اتهام" بود که به خودم نسبت داده و آن را باور کرده بودم.

با تمایز احکام زندگی، می توانید یک به یک آن ها را کنار بگذارید و با رهایی از محدودیت هایی که این احکام برای شما ایجاد کرده اند، زندگی تان را متحول کنید.

نکته کاربردی اول که شاید تا کنون به آن فکر نکرده اید

شاید بگویید: من واقعاً «خجالتی ام» چون موقعیت های زیادی را به خاطر خجالتی بودن از دست داده ام.
انتساب خجالتی بودن به خودتان، شما را محکوم می کند که با خجالت زدگی رفتار کنید ولی اگر به جای آن که به طور مطلق خودتان را خجالتی بنامید، این باور را درباره خودتان داشته باشید: "من یک انسان معمولی هستم که گاهی اوقات هم دچار خجالت می شوم." آنگاه راحت تر می توانید در جایی که لازم است، خجالتی نباشید.

توضیح بیشتر با مثال مقایسه ای بین دو باور در یک موقعیت مشابه:
- «من خجالتی ام»: خب، من خجالتی ام و یک فرد خجالتی نباید در چنین موقعیتی دستش را بالا بگیرد و در جمع حرف بزند. پس من هم حرف نمی زنم و امیدوارم کس دیگری حرفی که من می خواستم را بزند. خجالتی بودن، "هویت" من است و اگر خلاف آن عمل کنم، هویتم نقض می شود.

- «من یک فرد عادی هستم و قبلاً در چند جا خجالت کشیده ام»: خب، اگر الان دستم را بلند کنم و حرف بزنم، هیچ اتفاق بدی نمی افتد و هویت من زیر سوال نمی رود. بنابراین این کار را می کنم، درست مثل بقیه. ( و واقعاً هم بعد از صحبت در جمع اتفاق بدی رخ نمی دهد و زندگی ادامه پیدا می کند.)

پس اگر کسی بگوید "من سیگاری ام" سخت تر از کسی که می گوید: "من روزانه 3 نخ سیگار می کشم" می تواند سیگار را ترک کند چرا که در اولی، حکمی وجود دارد و سیگاری بودن،  گویی جزو هویت اوست ولی در دومی، کشیدن سیگار، عملی است که او در بیرون از هویت اش انجام می دهد و می تواند انجامش ندهد.

پس به جای این که به دانش آموزی که نمرات خوبی نمی گیرد بگوییم: تو کندهوش هستی ( و او این را به عنوان حکم زندگی باور کند) بهتر است بگوییم: به نظر من تو در تمام تلاشت را به کار نگرفته ای و می توانی با تلاش بیشتر و کمک گرفتن از معلمانت، اوضاع را بهتر کنی. راستی! فوتبالت را هم دیدم، خیلی خوب بازی می کردی.

نکته کاربردی دوم که شاید تا کنون به آن فکر نکرده اید

خودتان را در هیچ وصفی زندانی نکنید؛ حتی اوصاف مثبت مانند "تیزهوش بودن" (چون ممکن است در موقعیتی حاضر نشوید صرفاً به خاطر ترس از این که ممکن است تیز هوش جلوه نکنید). وقتی صفاتی را جزو هویت خودتان قلمداد می کنید، در واقع در زندان آن صفت می مانید:

- من «دست و دلباز» هستم، بنابراین «باید» به فلانی کمک کنم ولو آن که خودم و خانواده ام در مضیقه شدید قرار بگیریم.
- من «کندهوش» هستم بنابراین «باید» پیشنهاد حضور در این دوره آموزشی را رد کنم.
- من «مهربان» هستم بنابراین «باید» از کنار خطای او بگذرم و به رویش هم نیاورم.
- من «کینه ای» هستم، بنابراین تا انتقامم را از او نگیرم «نباید» از پای بنشینم و ... .

همه صفت ها را به جای آن که جزوی از ماهیت خود قلمداد کنید، درون جعبه ابزاری بریزید و همراه خودتان داشه باشید و هر گاه به هر کدام شان نیاز شد، همان را از جعبه ابزار بردارید و استفاده کنید.

البته با توجه به این که سال ها در زندان "حکم زندگی" محبوس بوده اید، شاید این کار سخت و عجیبی باشد ولی با «شناسایی حکم های زندگی» و «دانستن این که صفت ها می توانند تنها ابزار باشند و نه ماهیت ما» می توانید اندک اندک، تبدیل به انسان جدیدی بشوید که در اختیار صفت ها و حکم ها نیستید بلکه این وصف ها هستند که ابزار دست تان هستند. یعنی هر گاه لازم باشد، مهربانی می کنید، هر جا نیاز باشد سخت می گیرید، در جایی شرم می کنید و در موقعیتی، بی هیچ خجالتی ابزار وجود می نمایید و ... .

از زندان حکم های زندگی آزاد شوید و صفت هایی که به خودتان منسوب کرده اید را داخل جعبه ابزارتان بریزید و زندگی آزادانه تری برای خود رقم بزنید.


"سواد زندگی"، مدرسه آموزش های دانش پایه عصر ایران است. همه رسانه ها می توانند از مطالب این سایت استفاده کنند. اما خواهش می کنیم برای سهیم شدن در گسترش دانایی، با لینک سواد زندگی منتشر فرمایید: 
http://www.savadezendegi.com/
برچسب ها: حکم زندگی ، صفات ، هویت
اشتراک‌گذاری
بدون نظر
مطالب پیشنهادی
ارسال دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نظرات بینندگان
غیر قابل انتشار: ۰
در انتظار بررسی: ۱
انتشار یافته: ۴۱
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۲۳:۰۹ - ۱۳۹۷/۰۸/۲۴
2
30
جالب بود ممنون
Mojtaba
|
Canada
|
۰۰:۵۷ - ۱۳۹۷/۰۸/۲۵
2
8
عالی بود
ممنون
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۱:۳۰ - ۱۳۹۷/۰۸/۲۵
1
6
حرف دل من هم بود واقعا باید مراقب چیزهایی که به خودمان می گوییم باشیم. قسمت حرفهای مثبت هم جالب بود که آنها هم گاهی محدوده کننده هستند.
علیرضا
|
New Zealand
|
۰۶:۴۴ - ۱۳۹۷/۰۸/۲۵
0
3
خیلی خوب بود. ممنونم
علیرضا
|
New Zealand
|
۰۶:۴۴ - ۱۳۹۷/۰۸/۲۵
0
3
خیلی خوب بود. ممنونم
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۹:۴۴ - ۱۳۹۷/۰۸/۲۵
0
5
خیلی خوب بود سایت بسیار خوبی راه اندازی کردید ممنون
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۰:۰۴ - ۱۳۹۷/۰۸/۲۵
0
3
سلام و سپاس فراوان
حسن
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۰:۲۸ - ۱۳۹۷/۰۸/۲۵
0
2
بسیار عالی
عباس دشتبانی
|
Switzerland
|
۱۱:۱۳ - ۱۳۹۷/۰۸/۲۵
0
5
آفرین امیدوارم با استمرار این درسهای دوستانه به جوان‌ها به حتی اگر یک نفر هم که شده(حتما بیش از چند هزار)کمک شده باشد
علی شفیعی
|
Germany
|
۱۱:۴۸ - ۱۳۹۷/۰۸/۲۵
0
5
سلام مطلب خیلی جالبی بود از شما سپاس گزارم به دورود
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۲:۰۱ - ۱۳۹۷/۰۸/۲۵
0
9
مقاله مفيدي بود ممنون،
اما بعضي از مشكلات رفتاري مثل خجالتي بودن ريشه در رفتار و تربيت والدين در كودكي، دارد
مجید
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۳:۱۱ - ۱۳۹۷/۰۸/۲۵
0
2
سلام. حتما خیلی مفید خواهید بود اجرا کردن این توصیه ها. اگه منابع خواصی هم برای برای هر مقاله دارید معرفی کنید لطفا. مرسی
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۳:۱۵ - ۱۳۹۷/۰۸/۲۵
0
3
خیلی خوب بود، ممنوت
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۴:۴۴ - ۱۳۹۷/۰۸/۲۵
0
2
متشکرم، مطلب خوبی بود.
مریم
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۴:۴۷ - ۱۳۹۷/۰۸/۲۵
0
1
بسیار عالی،متشکر
محسن
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۲۱:۵۰ - ۱۳۹۷/۰۸/۲۵
1
1
ممنونم
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۲:۴۱ - ۱۳۹۷/۰۸/۲۶
0
5
سلام آموزنده بود ما با این حکم های خودساخته سنگین عمرمان تباه کردیم . اما یاد گرفتیم که حداقل به دیگران رحم کنیم و از زندگی نا امیدشان نکنیم.
پاسخ ها
گلی
| Iran (Islamic Republic of)
کاش همه مثل شما بتونیم باشیم؛ در صورتی که افراد زیادی هستند که دقیقا و عمدا عکس شما عمل میکند
Rez
|
Netherlands
|
۰۰:۲۸ - ۱۳۹۷/۰۸/۲۷
0
5
ممنون ..عالی بود و الهام بخش
سارا
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۵:۳۵ - ۱۳۹۷/۰۸/۲۸
0
2
نکته خیلی خوبی مطرح کردید بنظر من موردی بود که غفلت شده بود ازش ...... بی نهایت ممنون
صدیقه صدیقه
|
United States of America
|
۱۵:۳۷ - ۱۳۹۷/۰۸/۲۸
0
1
خیلی عالی بود
خانم شریفی
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۷:۲۴ - ۱۳۹۷/۰۸/۲۹
0
2
‌خوب بود
اتفاقا من در زندان خجالتی بودم
جلال گودرزوند
|
United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland
|
۱۵:۰۳ - ۱۳۹۷/۰۸/۳۰
1
1
واقعا خوشحالم که این سایت با این مطالب مفید و توضیحات شیوا رو پیدا کردم
ناشناس
|
United States of America
|
۱۸:۵۶ - ۱۳۹۷/۰۹/۰۵
1
1
It was great thank u
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۵:۰۱ - ۱۳۹۷/۰۹/۱۱
0
1
ممنون
بسیار عالی
نیلوفر
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۲:۰۶ - ۱۳۹۷/۰۹/۲۱
0
1
ممنون ازمطالب مفیدتون
ناشناس
|
Netherlands
|
۱۹:۳۲ - ۱۳۹۸/۰۴/۲۳
0
1
عالی بود ممنون
علی
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۲۱:۵۸ - ۱۳۹۸/۰۴/۲۳
0
0
با توجه به علاقه و گرایش و مطالعه ام به روانشناسی متن تازه و نو است شایسته سپاسگزاری است
حسن
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۲۲:۰۰ - ۱۳۹۸/۰۴/۲۳
0
0
سلام سایت محبوب من
محمد
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۲۲:۰۲ - ۱۳۹۸/۰۴/۲۳
0
0
عالی بود ممنون
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۶:۲۴ - ۱۳۹۸/۰۴/۲۴
0
1
سلام ، بسیار عالی و کاربردی بود از حسن نظر شما در انتخاب اینگونه موضوعات که حتی بزرگسالان درگیر آن هستند و برای رهایی ازآن دریک سردرگمی به سر می برند و با مطالب ارزشمند شما درصدد رفع آنها برآیند . باتشکر فراوان
ابراهیمی
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۷:۱۵ - ۱۳۹۸/۰۴/۲۴
0
0
عالی بود شکرا. بسیار تشکر
یک ایرانی
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۸:۴۶ - ۱۳۹۸/۰۴/۲۴
1
0
باسلام.لذت بردم.آموزنده هم بود.
شهلا پژمان
|
United States of America
|
۱۱:۲۲ - ۱۳۹۸/۰۴/۲۴
0
1
سلام ممنون از اینکه به ما اگاهی میدید...تشکراز مطالب اموزنده تان
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۱:۳۱ - ۱۳۹۸/۰۴/۲۴
0
1
عالی بود،منو به خودم آورد
سیمین
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۲:۵۸ - ۱۳۹۸/۰۴/۲۴
0
3
سلام بسیار موافقم
حتما میتونه نتیجه بخش باشه
چه خوبه که در کلاس‌های ضمن خدمت معلمین عزیز و در جلسات انجمن اولیاء و مربیان هم ،چنین مطالبی ذکر شود تا انشاالله مورد استفاده بیشتری داشته باشد
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۲:۵۱ - ۱۳۹۸/۰۹/۰۱
0
1
باسلام وعرض ادب...مطالب بسیارمفیدی رو بدون هیچ هزینه ومنتی در اختیار میگذارید. مطمئنا" سهم بزرگی در چگونه بودن ما دارید... بابت زحمات شما سپاسگزارم
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۲:۵۴ - ۱۳۹۸/۰۹/۰۱
0
0
باسلام وعرض ادب...مطالب بسیارمفیدی رو بدون هیچ هزینه ومنتی در اختیار میگذارید. مطمئنا" سهم بزرگی در چگونه بودن ما دارید... بابت زحمات شما سپاسگزارم
محمد
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۲۰:۵۰ - ۱۳۹۹/۰۵/۳۱
0
0
سلام و درود. چه تدبیر خوبی خیلی سپاسگزارم از لطف شما که زحمت کشیدید و این مطلب بسیار ارزشمند رو قرار دادید و باعث اگاهی ما شدید و... سپاس
هستی
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۳:۰۶ - ۱۳۹۹/۱۱/۱۲
0
0
خوب بود
Maspmeh
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۱:۵۲ - ۱۴۰۲/۰۱/۲۸
0
0
عالی و آموزنده بودسپاسگزارم