
پیوستگی دقت و توجه ما به کارکردهای جسم موجب میشود که تمامیت ادراک حواس پنجگانه به ما برسد بدون آنکه به طور انتخابی از جانب ما ارزیابی شود. پیامد این فرایند افزایش اطلاعاتی است که ذهن را به سکوت وا می دارد.
سواد زندگی؛ توسعه توانمندی های فردی / سیدمحمدمهدی شهیدی –در درسهای قبلی با “عمل
بدون چشمداشت” به عنوان یکی از فنون متوقف کردن مکالمه ذهنی آشنا شدیم. دومین تکنیک را “درست راه رفتن” مینامیم.
“درست
راه رفتن” فنی است که برای متوقف کردن “گفتگوی درونی” می توانیم از
آن استفاده کنیم.
در ظاهر “درست راه رفتن” چیزی جز نوع خاصی از راه رفتن
نیست، تنها با نگرش دقیقتر در “درست راه رفتن” می توانیم به نوعی
مراقبه دست یابیم که به کاهش و سرانجام قطع گفتگوی درونی ما میانجامد.
درست راهرفتن
مراقبهٔ ناشی از “درست راه رفتن” برعکس عموم مراقبهها، که مبتنی بر تمرکز است، در جهت مخالف کار میکند.
پیوستگیِ دقت و توجه ما به کارکردهای جسم، موجب میشود که تمامیتِ ادراکِ حواس پنجگانه به ما برسد بدون آنکه بهطور انتخابی از جانب ما ارزیابی شود. پیامد این فرایند، افزایش اطلاعاتی است که ذهن را به سکوت وامیدارد.
تمرین:
- بدون آنکه نگاه را به روی چیز بخصوصی متمرکز کنید، در مسیری طولانی راه بروید و مستقیماً به چیزی نگاه نکنید.
- چشمها راکمی کج کنید تا ازآنچه بهخودیخود در زاویه دید قرار میگیرد، تصویر وسیعتری داشته باشید.
- انگشتان دست را بهطرف داخل جمع کنید طوری که انقباض اندکی را در بازوهایتان حس کنید.
- با جمعکردن انگشتان ابتدا توجه خود را به بازو جلب میکنیم، سپس بدون متمرکز کردن چشمها با نگاه مستقیم به جلو خود، مسیری کمانی را که از نوک پا شروع و به افق ختم میشود مینگریم.
- اگر بدون تمرکز، به نقطهای در نزدیکی افق نظر بیندازید مشاهدهٔ تمام چیزهایی که در میدان دید قرار دارد، در یک آن، امکانپذیر میشود.
“درست راه رفتن ” بهانه است
زمانی میتوانیم فنِ “درست راه رفتن” را درک کنیم، که آگاه باشیم دنیایی که در آن زندگی میکنیم محصول ذهنمان است.
ذهن برای پایداری دنیای تفسیریاش، مدام باید آن را بازتولید کند و مکالمه ذهنی مهمترین ابزار این بازتولید است.
با “درست راه رفتن” از رابطه مداوم ذهن با ثمرهٔ اختراع آن جلوگیری میکنیم. در این حالت ذهن ما با تعداد کثیری از اطلاعات چنان اشباع میشود که قادر به عملکرد نیست.
در این تمرین مهم شیوهای است که چشمها بدون آنکه روی چیز خاصی متمرکز شوند، عناصر بیشماری از دنیا را مشاهده کنند، بیآنکه تصور روشنی از آنها داشته باشند. در این حالت چشم قادر است جزئیاتی را که در دید عادی بسیار زودگذر است انتخاب کند.
موفقیت ما در “درست راه رفتن” مربوط به پشتکاری است که با آن، این فن را تمرین میکنیم.
خیره شدن
در کنار “درست راه رفتن” فن و تکنیک “خیره شدن” نیز باید بهعنوان بخش دیگری از دومین فن مورداستفاده قرار گیرد.
درحالیکه در “درست راه رفتن” توجه خود را در انبوهی از اطلاعات غرق میکنیم؛ در “خیره شدن” از تجربیات متقابل کمک میگیریم و تمام تمرکز خود را بر یک شیء معطوف میکنیم و راه تأثیرات دیگر را بر خود میبندیم. بدین ترتیب ذهن را از هستی خودساختهٔ خویش مجزا میکنیم.
در این هنگام “گفتگوی درونی” پا پس میکشد و بدون تماس با اختراع خویش، متوقف میشود.
تمرین:
“اگر ساعتها به تودهای برگ خیره شوی زمانی میرسد که افکارت خاموش میشود. فقدان فکر، دقتِ تونال (ذهن) را کاهش میدهد و آنها به چیز دیگری بدل میشوند”.
بسیار مهم است که در این تمرین، خستگی ناشی از تلاشِ ذهن را باحالت کلی رخوت و دلمردگی اشتباه نگیریم و در تمام مدت تمرین کاملاً هوشیار و دقیق باشیم.
ازآنجاکه موفقیت این تمرین در اصل متکی به محدودیتِ تمرکزِ دقت ماست، توصیه میشود که هنگام تمرینِ “خیره شدن” به شرایط فیزیکی بدن حالت مطلوبی داده شود.
وضعیت نشستن هنگام خیره شدن
- شخص باید روی زمین و بر روی بستری نرم از الیاف طبیعی بنشیند (پنبه، برگ، حصیر، نمد و …) و پشتش را بهجای صافی تکیه دهد.
- بدن باید کاملاً راحت باشد.
- برای جلوگیری از خستگیِ چشمها نباید بر آنشی متمرکز شد.
- خیره نگریستن عبارت است از حرکت آرام چشم برخلاف عقربه ساعت بر روی شیء موردنظر، بدون تکان دادن سر.
نکته:
موفقیت ما در “خیره شدن” مثل “درست راه رفتن” بهشدت و پشتکاری وابسته است که با آن این فن را تمرین میکنیم.
مطمئناً نمیتوانیم ظرف چند روز گفتگوی ذهنی را متوقف کنیم. اما اگر بهطورجدی در طلب واقعیت باشیم، آنگاه باید از تمرین منظم و مرتب نهراسیم.