چگونه با سکوت زندگی‌مان را متحول کنیم؟ (+تمرین‌هایی برای آموختن سکوت)

سواد زندگی؛ توسعه توانمندی‌های فردی؛ سید محمد مهدی شهیدی- در دنیای امروز و سبک زندگی مدرن عملاً جایی برای سکوت نیست. درحالی‌که پیشرفت صنعتی اوقات فراغت آدمی را با جایگزینی وسایلی که کارهای روزمره را انجام می‌دهند افزایش داده است اما از آن‌سو این تلقی را پدید آورده که در هرلحظه حتماً باید به کاری مشغول باشیم از حرف زدن و چک کردن گوشی‌های هوشمند تا به‌کارگیری انواع لوازم صوتی و تصویری که تمام حجم زندگی ما را پرکرده‌اند و عملاً جایی برای سکوت باقی نمانده است. این‌همه موجب شده تا ما امروز در اضطرابی دائمی به سر ببریم.

بیشتر ما در محیط‌هایی با سروصدای پس‌زمینه ثابت زندگی می‌کنیم. ترافیک، مکالمه، ماشین‌آلات در حال کار، خودرو، قطار، هواپیما، تلویزیون، و حتی صدای دریافت مداوم پیام‌ها در گوشی هوشمند . این سروصدای بدون توقف محیط شما را در حالت بیش فعالی قرار می‌دهد و قادر به تغییر روحیه شما است و شما را تحریک‌پذیر، خسته و بی تمرکز می‌کند.

جالب‌ترین نکته در مورد همه این‌ها این است که افراد به این واقعیت عادت می‌کنند. به خودتان می‌گویید: "همین‌طور است"، و آن را می‌پذیرید. در این دنیای بیش‌ازحد متصل و سریع، سکوت و آرامش به تجملاتی تبدیل شده‌اند که در دسترس همگان نیست.

مغز شما به سکوت و آرامش نیاز دارد

تحقیقات نشان می‌دهد که سروصدای مداوم می‌تواند بر سلامتی و روحیه شما تأثیر منفی بگذارد. به‌عنوان‌مثال، مطالعه‌ای که در سال 1975 در مجله محیط‌زیست و رفتار منتشر شد، نشان داد که کودکان منهتن که به مدارس نزدیک مترو می‌رفتند، تقریباً یک سال دیرتر از همسالان خود فارغ‌التحصیل شدند. این یافته وقتی به کودکانی فکر کنید که در مناطق شهری به مدرسه می‌روند، نگران‌کننده است.

اما سروصدای خارجی تنها نوع سروصدایی نیست که می‌تواند بر مغز شما تأثیر بگذارد. نوع دیگری از صدای مداوم وجود دارد که بر سلامتی شما تأثیر منفی می‌گذارد. ما در مورد گفتگوی درونی شما صحبت می‌کنیم . آن جریان پایدار افکار، نگرانی‌ها، "باید داشته باشم" و "ممکن است داشته باشم" که همه روز در ذهن شما می‌گذرد. این "سروصدا" نیز ناسالم است و بر روحیه شما تأثیر می‌گذارد.

سکوت می‌تواند زندگی شما را تغییر دهد

ساکت بودن و غرق شدن در سکوت راهی است برای کشف مجدد آنچه در زندگی ضروری است.

سکوت ساده‌ترین و طبیعی‌ترین راه برای آرام کردن ذهن و فرونشاندن احساسات است. این حقیقتی ساده است که نتایج وسیعی دارد.

 حیرت‌انگیز است اگر یاد بگیرید که ساکت و آرام باشید؛ سکوت، نه به‌عنوان عملی برای مهار کردن خود یا سرکوب احساسات، بلکه به‌عنوان روشی برای برخورد هوشمندانه با انواع شرایط. اگر اجازه دهید، سکوت می‌تواند زندگی شمارا تغییر دهد.

ما با گفتن اینکه "هر کس اگر روزانه جایی برای سکوت ایجاد کند می‌تواند زندگی خود را تغییر دهد"، اغراق نمی‌کنیم. دلیل امر این است که سکوت می‌تواند در جلوگیری از درگیری و پشیمانی به شما کمک کند. همچنین، سکوت به شما کمک می‌کند وضوح و تعادل را در زندگی شخصی خود امکان‌پذیر ‌کنید. حقیقت آن است که اساس مدیتیشن یا مراقبه توانایی سکوت و آرام بودن است.

انتظارات بیش‌ازحدِ جامعۀ مدرن

به نظر می‌رسد همه‌چیز در جامعه مدرنِ امروز مخالف صلح، سکوت و سادگی است. ما با انواع محرک‌ها، تجربیات و سروصدا احاطه‌شده‌ایم. انسان امروز تمایل دارد در الگوهای "انباشت" خود را به دام بیندازد؛ الگوهایی که منجر به بی‌قراری می‌شود.

 امروز مهم نیست چقدر تجربه، پول یا موفقیت اجتماعی داشته باشید درهرحال احساس رضایت از کار وزندگی بسیار کم است. آن‌هم به این دلیل ساده که: همه ما آنچه را که در زندگی ضروری است فراموش کرده‌ایم.

هدف اصلیِ پیشرفت‌های علمی عصر روشنگری و دوران مدرن، آسان‌تر کردن زندگی است اما متأسفانه، هیچ‌گاه نمی‌توانستیم تا این اندازه از حقیقت دورباشیم، چراکه "سادگی" مفهومی است که در ذهن و قلب افراد پدید می‌آید. سادگی چیزی نیست که بتوانید آن را بخرید.

بسیاری از اختراعات معاصر به‌طور خاص برای صرفه‌جویی در وقت ما بودند. "زمان" اساس زندگی است، و افراد به دنبال نوآوری هستند، بنابراین نیازی نیست وقت خود را صرف انجام کارهای تکراری کنیم که هیچ کمکی به رشد ما نمی‌کنند. بااین‌حال، ما به‌جای استفاده از این فرصت باورنکردنی، که درنتیجه پیشرفت‌های صنعتی و علمی به‌دست‌آمده، از تمام "وقت آزاد" خود استفاده می‌کنیم تا به‌اجبار، آن را با فعالیت‌های بی‌معنی و بی‌اهمیت پرکنیم.

انگار ما از گذاشتن فضاهای خالی در برنامه‌های روزانه خود وحشت داریم. ما وسواس پُر کردن جای خالی را داریم. این دلیل دیگری است که باعث می‌شود سکوت برای بسیاری از افراد غیرقابل‌تحمل باشد. آن‌ها که معتقدند همیشه باید واکنش نشان دهند، صحبت کنند یا به چیزی گوش دهند.

این روزها برخی از افراد وقتی تلفن خود را پیدا نمی‌کنند، یا سرعت اینترنت کم می‌شود دچار حمله‌های عصبی ترس می‌شوند. دلیلش این است که سکوت مجازی برای آن‌ها غیرقابل‌تحمل است.

یک زندگی ساده

شما نیز احتمالاً زندگی خود را با موارد غیرضروری بسیاری پیچیده و سنگین کرده‌اید. اکثر مردم این کار را می‌کنند. شما زندگی خود را با اشیاء، تمایلات و اعمال غیر متعالی پرکرده‌اید و گاهی اوقات زیر بار تمام موقعیت‌هایی که برای به دست آوردنشان هزینه کرده‌اید احساس خفگی می‌کنید و متعجب می‌شوید که چرا با این دنیای شلوغی که برای خودساخته‌اید دچار احساس ملال و تنهایی می‌شوید.

شما به‌سادگی فراموش کرده‌اید که مهم‌ترین عناصر زندگی اشیاءِ مادی نیستند بلکه برعکس، کلید صلح و خوشبختی خلاص شدن از شر هر آن چیزی است که شما نیازی به آن ندارید.

یک زندگی ساده فقط شامل چیزهایی است که شما واقعاً بدان نیاز دارید. شما هنگام گرسنگی می‌خورید، و هنگامی‌که سیر هستید، از خوردن غذا دست می‌کشید. شما وقتی خسته هستید می‌خوابید و وقتی باید بیدار شوید از خواب بیدار می‌شوید. شما کاری می‌کنید که آن را دوست دارید، و از اوقات فراغت خود لذت می‌برید.

سادگی در بازگشت به اصول است. بخشی از راز زندگی در این روش، فراهم آوردن فضایی برای سکوت در زندگی شما است. به‌این‌ترتیب، شما با ذهن و قلبی عمل می‌کنید که ریتمی کُند تر دارد.

تمامیت سکوت

سکوت می‌تواند زندگی شما را تغییر دهد، زیرا وقتی سکوت می‌کنید می‌توانید قسمت‌های اساسی خود را دوباره کشف کنید. با سکوت به‌سادگی حرکت را متوقف کنید. اگر حرکت را متوقف کنید، آرامش درونی شما به‌طور طبیعی به وجود خواهد آمد.

مشکلات ما به چیزهایی که داریم یا نداریم، شغل ما یا موقعیت‌هایی که در زندگی خود تجربه کرده‌ایم مربوط نمی‌شود. مشکلات ما نشئت‌گرفته از میل وحشتناک ما برای دستیابی به جهان بیرون است قبل از آنکه سکوت درونی خود را کشف کرده باشیم. این میل گودالی بی انتهاست که ما هرگز ازآنچه در آنجا پیدا می‌کنیم راضی نخواهیم شد بنابراین همیشه در آنجا به دنبال چیزی خواهیم گشت.

سکوت و سکون به آرام گرفتن این آرزوی آشفته و سیری‌ناپذیر کمک می‌کند. کمک می‌کند تا آرامش درونی موردنیاز شما پرورده شود. وقتی در زندگی خود سکوت و آرامش را تقویت می‌کنید، می‌توانید ضرورت‌ها و مصالح آن را بهتر تشخیص دهید. وقتی در سکوت به خود گوش فرا دهید، زندگی‌تان وضوح بیشتری خواهد داشت و شما تصمیمات بهتری خواهید گرفت. سکوت بزرگ با شما صحبت می‌کند، چرا گوش نمی‌کنی؟

تمرین‌هایی برای آموختن سکوت

1. در اوقاتی از روز تلفن همراه خود را خاموش‌کنید. وجود گوشی‌های هوشمند و صدای مداوم پیام‌هایی که دریافت می‌شوند سکوت را برای همیشه از شما می‌گیرند. از امروز حداقل دو ساعت در روز گوشی خود را خاموش‌کنید. بهترین راه تهیه یک گوشی ساده غیرهوشمند است.
   
   
2. از شبکه‌های اجتماعی به‌صورت محدود و ضروری استفاده کنید. این روزها در شبکه‌های اجتماعی متنوعی عضویت داریم. همین امروز گوشی خود را چک کنید و از تمام کانال‌های غیرضروری خارج شوید.
   
   
3. حداقل هفته‌ای یک‌بار به بیرون شهر بروید تا بتوانید سکوت واقعی و طبیعی را حس کنید. پیاده‌روی در سکوت بهترین راه برای کاهش و دفع استرس‌هایی است که روزانه در شهرها به ما وارد می‌شود. اگر اوقاتی را برای دفع این ضایعات نگذارید مطمئناً اعصاب و روانتان به‌سرعت فرسوده خواهد شد تا جایی که خندیدن و شاد بودن را فراموش کنید.
   
   
4. منازل و آپارتمان‌های ما امروز اغلب پر انواع وسایلی است که صرفاً کارکردی تجملی و تشریفاتی دارند. حضور اشیاء اضافه را در منزل و اتاق خود به حداقل برسانید و اجازه دهید تا روان و جسم شما در سادگی و خلوتی شکوفا شود.
   
   
5. تا می‌توانید برای خود اوقاتی را فراهم کنید که در آن هیچ کاری نکنید. شاید در آغاز برایتان سخت باشد که یک ساعت هیچ کاری نکنید اما به‌تدریج می‌توانید بر این هراس هیچ کاری نکردن غلبه کنید. در این اوقات می‌توانید تمرینات ذهن آگاهی یا تنفس عمیق انجام دهید. یا به‌سادگی بنشینید و احساسات و افکاری را که بر شما حادث می‌شوند را نظاره کنید. این بی‌عملی کمک می‌کند تا بسیاری از کمپلکس‌های روانی ما که منشأ عصبیت و اضطراب و بی‌قراری است رفع شوند.
   
   
6. سکوت و حرف نزدن را تمرین کنید. ما اغلب اوقات بی‌آنکه آگاه باشیم مدام در حال حرف زدنیم. تمرین کنید که روزامه مثلاً یک ساعت حرف نزنید و بر وسوسه حرف زدن برای پر کردن فضا فائق آیید. این تمرینی جدی و سخت است که نتایج درخشانی در پی دارد.