آزمايشگاه عشق / جنگ «4 سوار آخر الزمان» و «6 فرشته نجات»

سواد زندگی؛ سواد عاطفی- از اواسط دهه 1980 تاكنون، جان ام. گاتمن بيش از سه هزار زوج را در اتاقي كوچك به نام آزمايشگاه عشق كه حاصل سال ها تحقيق و پژوهش وي در حوزه هاي روانشناسي به ويژه دانش خانواده محسوب مي شود، مورد بررسي قرار داده است.

آزمايشگاه عشق نوعي بستر تحقيقاتي جامع براي افراد متاهل به شمار مي رود كه براي اولين بار در سال 1986 در دانشگاه واشینگتن و به همت دكتر گاتمن راه اندازی شد. روش گاتمن شامل یک اتاق ساده برای گفتگو با زوجین و توجه دقیق به گفتار و رفتار آنها با یکدیگر بود تا از این طریق بتواند پیش بینی دقیقی برای علل شکست زندگی مشترک حاصل شود.

هم اکنون متخصصين و محققين فعال در آزمايشگاه عشق مدعي هستند كه با صحت 91 درصدي و با استناد به دستاوردهاي مطالعاتي صورت گرفته، قادر به تشخيص آينده زندگي مشترك زوجين آن هم به وسيله تنها 5 دقيقه گفت و گو با آنها خواهند بود.

اما آيا واقعا چطور ممكن است در مدت زماني كوتاه بتوان مسائل و پيچيدگي هاي يك رابطه زناشويي را درك كرد؟

 در ادامه به ارائه جزئياتي كاربردي پيرامون آزمايشگاه عشق گاتمن می پردازیم.

هر آنچه بايد در مورد "آزمايشگاه عشق" بدانيم

امروزه با گذشت بيش از 30 سال از شروع فعاليت گاتمن، آزمايشگاه عشق توسط موسسه گاتمن براي هماهنگي با نيازها و الزامات عصر مدرن تحت بازنگري قرار گرفته است.

دكتر گاتمن مي گويد: به دنبال تجزيه و تحليل ميكروسكوپي هزاران زوج هم اكنون موفق به كشف راز و رمز ازدواج موفقيت آميز شده ايم. همچنين به كمك معادلات ديفرانسيل غير خطي، مي توانيم سرنوشت يك رابطه زناشويي را با ضريب اطمينان بالا پيش بيني كنيم. علاوه بر اين توصيه هاي كاملا علمي كه بر اساس شرايط منحصر به فرد هر زوج ارائه مي شود، تاثير مهمي در افزايش كيفيت زندگي آنها خواهد داشت.

گاتمن و تيم همراه وي زمان زيادي را صرف مطالعه چندين هزار زوج و ثبت حالات چهره حين مكالمه، ضربان قلب، فشار خون، قابليت رسانايي پوست و واژه هاي مورد استفاده آنها طي مشاجره با همسرانشان كردند. آنها پس از اجراي اين پروژه گسترده به نتيجه جالبي دست يافتند. كم ريسك ترين زوج های مورد مطالعه، در رفتار خود مجهز به عاملي شگفت انگيز تحت عنوان "نسبت جادويي" بودند، بدين معني كه آنها به ازاي هر یک واكنش منفي طي اختلافات زناشويي با همسر خود، حداقل 5 واكنش مثبت نشان مي دادند.

نکته مهم تر اینجاست که دفعات مشاجره ميان زوجين نيست كه اهميت دارد، بلكه فاكتور پر رنگ تري به نام "نحوه گفتار و رفتار" تعيين كننده سرنوشت زندگي مشترك خواهد بود.

دكتر گاتمن توضيح مي دهد كه در مجموع چهار فاكتور منفي پيش بيني كننده طلاق و شش فاكتور مثبت پيش بيني كننده موفقيت زندگي زناشويي با تكيه بر اطلاعات به دست آمده از نحوه مشاجرات زوج ها وجود دارد.

"چهار" سوار آخر الزمان

دكتر گاتمن يافته هاي خود از زواياي تيره و تار رابطه زناشويي را "چهار سوار آخر الزمان" ناميده است. از نظر تاريخي چهار سوار آخر الزمان در مكاشفه يوحنا استفاده شده اند و در اصل نمادهاي بيماري، جنگ، قحطي و مرگ هستند.


اما اين اصطلاح توسط گاتمن براي پيش بيني احتمال شكست يك ازدواج به كار مي رود و هر يك از چهار سوار مذكور به يكي از مشكلات جدي رابطه زناشويي اشاره دارند:

1- عيب جويي: زوجيني كه حين مشاجره با يكديگر دائما ناراحتي هاي قديمي را پيش مي كشند و به عيب جويي از هم مي پردازند، آينده روشني نخواهند داشت.
نکته مهم در شکل گیری عیب جویی این است که زوج ها به جای پرداختن به مشکل، به شخصیت طرف مقابل می پردازند و عیوب را متوجه او می کنند.
پس یادتان باشد موقع دعوا با همسرتان عیبجویی نکنید، به شخصیت همسرتان حمله نکنید و به ویژه مسائل قدیمی را پیش نکشید. فقط و فقط درباره یک موضوع کاملاً خاص با یکدیگر بحث کنید.

2- تحقير: مورد دوم به آن دسته از همسراني اختصاص مي يابد كه طي مشاجرات زندگي زناشويي، يكديگر را تحقير مي كنند. تحقير اشكال مختلفي دارد و مي تواند از طعنه گرفته تا بدبيني، تمسخر و اظهار خصومت متفاوت باشد.
وقتی کسی توسط همسرش تجقیر می شود، رفته رفته این احساس در وی به وجود می آید که فاقد جایگاه مناسبی نزد شریک زندگی اش هست و لذا برای ماندن در رابطه دچار تردید می شود.
فحاشی، شوخی های کنایه دار، تمسخر و به رخ کشیدن کاستی ها، از مهم ترین مؤلفه های تحقیر هستند.

3- حالت تدافعي و جبهه گيري: افراد معمولا از اين روش براي سرزنش شريك زندگي خود و شانه خالی کردن از مسؤولیت استفاده مي كنند. به بیان بهتر، وقتی اتفاق نامناسبی رخ می دهد، فرد بلافاصله می کوشد آن را به گردن دیگری بیندازد و خود را مبرا از مسؤولیت نشان دهد. مثلاً اگر دیر به پرواز رسیده اند، زن به شوهرش می گوید: "اگر از مسیر اتوبان می آمدی پرواز را از دست نمی دادیم" و مرد نیز با ناراحتی می گوید: "همه اش تقصر توست که دو ساعت وقت تلف کردی برای بستن چمدان ها."
در این وضعیت، گویی که دو جبهه شکل می گیرد و هر کسی در سنگر خود به دفاع از خود می پردازد.
این در حالی است که اگر یکی از دو طرف یا در حالت بهتر، هر دو طرف، به سهم خود در رویداد منفی اعتراف کنند، دعوایی شکل نمی گیرد.

در واقع کسی که به جای حل مسأله، به دنبال پیدا کردن مقصر - به جز خودش - است، مشمول این سوار آخر الزمانی است.

4- بي توجهي: آخرين سوار كه مي تواند يك رابطه را به انتهاي خود نزديك كند، چيزي نيست جز بي توجهي هر يك از طرفين به صحبت ها و يا خواسته هاي ديگري. درست مانند آن كه يك ديوار سنگي غير قابل نفوذ ميان رابطه خود بكشيم و نقش فردي بي تفاوت نسبت به مشكلات و مسائل را بازي كنيم.
یکی از مهم ترین مصداق های بی توجهی که تخریب کننده روابط همسری است، طفره رفتن از مذاکره است. مثلاً وقتی یک از همسران می خواهد درباره یک موضوع مهم حرفی بزند یا حتی دعوایی کند ولی طرف دیگر، اعتنایی بدان نمی کند.

"شش" فرشته نجات

1- تقويت شناخت ذهني: زوج هاي باهوش با جزئيات عاطفي يكديگر به خوبي آشنا هستند. آنها نه تنها تاريخ وقايع مهم و ارزشمند را به خاطر مي سپارند، بلكه براي تغييرات ذهني و احساسي همسر خود نيز آمادگي كافي دارند. آگاهي كامل از اهداف‌، نگراني ها و آرزوهاي هم مي تواند اولين اصل تضمين كننده موفقيت يك ازدواج باشد. پس همسرتان را خوب بشناسید و به افکار و احساسات و حساسیت های او احترام بگذارید.

2- پرورش توجه و علاقه: اين دو مورد از حياتي ترين عناصر حاضر در ازدواجي موفق و نتيجه بخش هستند. در واقع بايد باور داشته باشيم كه همسرمان با وجود نقايصي كه دارد، باز هم 100 درصد شايسته احترام و مايه افتخار ما است. به عقيده دكتر گاتمن زوج هایی كه به اين موضوع اهميت بيشتري مي دهند، 94 درصد زندگي موفق تري را تجربه خواهند كرد.

حس بی نهایت بدی است که همسری احساس کند شریک زندگی اش به او بی توجه و بی علاقه است.

3- حفظ صميميت و نزديكي: زماني كه همسرتان براي به دست آوردن توجه، محبت و يا حمايت شما تلاش مي كند، روي برگرداندن از وي منتهي به قطع ارتباط عاطفي خواهد شد. حتي هنگام بروز اختلافات زندگي زناشويي، باز هم نبايد اميد يكديگر را از هم ببريد.
مدام ببینید چگونه می توانید صمیمت بین خودتان را تقویت کنید.

* چند راهکار پیشنهادی گاتمن برای افزایش صمیمیت:

- هر روز قبل از خداحافظی روزانه برای رفتن به سر کار، 2 دقیقه درباره کارهایی که قرار است آن روز انجام دهید با یکدیگر حرف بزنید.
- در پایان هر روز کاری ، دستکم 10 دقیقه در فضایی آرام و بی استرس با یکدیگر با ملاطفت و مهربانی حرف بزنید.
- به طور مداوم، همدیگر را لمس و نوازش کنید و ببوسید و هر روز، چندین بار از یکدیگر قدردانی کنید.
- هر هفته دستکم یک خلوت عاشقانه دو نفری با هم داشته باشید.
- کلمات تأیید آمیز به هم بگویید.
- برای هم هدیه بگیرید.

4- مشارکت: طبق تحقيقات انجام شده توسط موسسه گاتمن، زوج هایی كه اقدام به اشتراك گذاري قدرت تصميم گيري خود با همسرانشان مي كنند و مقاومتي در اين خصوص نشان نمي دهند، خوشبخت ترين زوج ها در ميان بقيه شركت كنندگان مطالعه محسوب مي شوند. اين افراد به جاي اصرار بر انتخاب شخصي خود، به طور فعال در جست و جوی مشارکت هستند.

5- توجه به اصول پنج گانه رفع مشكلات: برطرف ساختن مشكلات زناشويي و به حداقل رساندن آنها تنها شامل پنج مرحله ساده خواهد بود:

•  حتي اگر شكايت می کنید و غر مي زنيد، به هيچ عنوان سرزنش نكنيد و به شخصیت طرف مقابل اهانت نکنید.
  
•  از جملاتي استفاده كنيد كه به جاي "تو" شامل "من" هستند (به جای حمله به همسرتان، به مسؤولیت خودتان بپردازید).
  
• صرفاً شرايط را توضيح دهيد و از قضاوت بپرهيزيد. روی مسأله متمرکز شوید نه روی مقصر و داوری درباره این که چه کسی مقصر است و چه کسی نیست؟
  
• شفاف گفت و گو كرده، احترام يكديگر را حفظ كنيد و قدردان باشيد. یادتان باشد کسی که  در این لحظه با او دعوا می کنید، همسرتان است که کارهای خوبی نیز برایتان انجام داده است.
  
•  در مورد ناراحتي هاي قديمي و مشكلات ديگر صحبت نكنيد. فقط و فقط روی موضوع حاضر تمرکز کنید.
  

6- ايجاد ارزش هاي مشترك: اگر از تفاهم خود و همسرتان نسبت به اساس هاي زندگي اطمينان داريد، حال بايد به دنبال ايجاد بستري مناسب براي گفت و گوي راحت و توام با احترام در مورد روياها و ارزش هايتان باشيد. البته ارزش هاي مشترك به معناي انطباق دقيق و يكسان بودن صرف نظرات يكديگر نيست و نباید انتظار داشت دو نفر عین هم باشند.

توجه: برای این که زندگی مشترک تان مداوم باشد، به اصل علمی "نسبیت جادویی" بی تفاوت نباشد: اگر جایی همسرتان را رنجاندید، با 5 رفتار مثبت جبران کنید.

  کانال سواد زندگی در تلگرام:  savadzendegi@